Recensie Licht en Donker IV

 

NIEUWE MUZIEK EVEN INDRINGEND ALS VERTROOSTEND

Uit De Gelderlander van 20-09-2004 door INEKE VAN MAELSTEDEHoewel pas voor de tweede keer een concert van eigentijdse muziek in Doetinchem plaatsvond onder de vlag van ‘Nieuwe Muziek Doetinchem’ was de belangstelling overweldigend. Bijna tweehonderd bezoekers liepen de Catharinakerk binnen om de werken voor orgel en koor te beluisteren. Vorig jaar boekte de componist Jan Welmers al succes met zijn werk ‘Sequens’, dit jaar was ‘Licht en Donker IV’ aan de beurt. Ook dit werk bleek diep door te dringen in de ziel van menig luisteraar.

Welmers schreef de muziek op teksten van het dagboek van Dag Hammarskjöld. Deze teksten zijn zonder muziek al de moeite waard, maar met het op muziek zetten ervan heeft de componist geen enkele afbreuk aan de waarde ervan gedaan. Met een door de ziel snijdend muzikaal idioom wordt de betekenis van de teksten verder verdiept, waardoor de combinatie van woord en muziek diep binnendringt. Afhankelijk van de aard van de gegeven teksten klinken snerpende samenklanken of speelse riedeltjes.
Welmers volgt de gevoelswaarde van de teksten nauwgezet en weet daar op telkens weer verrassende wijze een ideale symbiose van te maken. Eenzaamheid wordt uitgedrukt door de zang van een adembenemend solist, met ijdelheid wordt de spot gedreven in clowneske melodische bewegingen, snerpende dissonanten bij zwaarmoedige en wanhopige stemmingen. De dynamiek speelt hierbij een doorslaggevende rol. Emoties worden voelbaar. Met de afwisseling van koor, solisten en orgelspel lijkt de componist de ruimten van de ziel te willen verkennen. Het niet gemakkelijke werk had geen betere vertolkers kunnen krijgen. Klaas Stok dirigeerde Capella Isalana en Jetty Podt bespeelde het orgel. De onderlinge wisselwerking was optimaal. Het boeiende extra was dat de orgelpartij geenszins louter uit een begeleidende partij bestond zodat er sprake kon zijn van fascinerend spel.

Van de Hongaar Zoltán Kodály klonk het werk ‘Laudes Organi’, een loflied op het orgel, dat hij op 84-jarige leeftijd schreef kort voor zijn dood in 1967. Een wat eclectisch werk waarin de componist gebruik maakt van gregoriaanse kenmerken, Bachiaanse stijl en Hongaarse folklore. Ook deze compositie werd door koor en organiste met overgave gebracht.

Gehoord: ‘Nieuwe muziek in Doetinchem’ m.m.v. Capella Isalana o.l.v. Klaas Stok en organiste Jetty Podt. Zondagmiddag in de Catharinakerk.